İslama Göre Bilgi

İslama Göre Bilgi

Bilgi (ilim) için birçok tanımlar yapılmakla birlikte, İslam alimlerinin çoğuna göre ilim: “Bir

şeyin hakikatını idrak etmek” ve “malum olanın, olduğu hal üzere bilinmesidir.”

Bu anlayışa göre, yanlış malumata ilim (bilgi) denilemez.

Ebu Cehil’e, cahillerin atası anlamındaki bu ismin verilmesine sebep, bilinmesi gerekenleri

hiç bilmemesi değil; yanlış bilmesidir.

“Rabbim ilimce herşeyi kuşatmıştır.” (En’am, 80)

“İlim ancak Allah katındadır.” (Ahkaf, 28) 

Kur’an-ı Kerim’de ilim, en sık kullanılan anlamıyla, ilahi vahiyden kaynaklanan, yani bizzat

Allah’ın verdiği bilgidir.

İlim, Allah’dan olduğuna göre, İslam’ın tamamı ilimdir. Alim de gerçek anlamıyla

müslümandır. Burada ilim, Allah’a, tam manasıyla tek gerçek olan hakka, hakikate

dayandığı için mutlak ve objektif bir geçerliliğe sahiptir. Vahiyle özdeşleşen anlamıyla ilim,

kesin bilgi demektir. Onun için; ilmi, yani hakka, hakikate dayanan ilahi nur olan Allah’ın

verdiği bilgiyi kabullenmeyen insana, profesör bile olsa cahil; bu cahillerin en meşhurlarına

Ebu Cehil; böyle kişilerin oluşturduğu toplum düzenine de cahiliyye denir.

Allah’ın, kendisine eşyanın tüm isimlerini öğretmesi sayesinde insan, meleklerden üstün

olabilmiş ve bu ilim sıfatından dolayı halife vasfını kazanmıştır. Hilafet sıfatının tahakkuku

için de, mutlaka kullanması gereken araçların başında ilim gelir.

Bilgi Kaynakları

Bilgi nedir? Bilginin mahiyeti nedir? Neyi, ne kadar bilebiliyoruz? Bildiklerimizin doğruluk

derecesi nedir? Bilgimizin kaynağı nedir? Nereden elde edilir? Duyularımız bize bilgi

sağlayabilir mi? Aklımızın bilgi ile ilişkisi nasıldır? İnsan, gerçeği, varlığın hakikatini,

gerçeklerin neler olduğunu ve ilahi meselelerin esasını hangi yollarla bilebilir? Bilginin

sebepleri, kaynakları nelerdir?

Bu ve benzeri sorular insanoğlunun aklını meşgul eden ve edecek olan sorulardır.

Kimine göre gerçeğin bilgisi sadece duyu organları vasıtasıyla bilinebilir. Bu inanca sahip

olanlar sadece gözlenebilen, ölçülebilen, deneye tabi tutulabilen şeylerin bilinebileceğine

inanır. Bazılarına göre bilginin elde edilme yolu sadece akıldır.